2.10 Kepentingan Minda yang Baik dan Sihat

Faktor-faktor yang Memberi Kesan kepada Minda
■ Minda

►

Keupayaan otak untuk berfikir dan membuat penilaian.

■ Ciri-ciri minda:

Minda yang sihat Minda yang kurang sihat Bersikap positif Berdikari Berkasih sayang Bertanggungjawab Kurang keyakinan Sentiasa risau Cepat marah Bersikap agresif

■ Minda yang tidak sihat akan memiliki ciri-ciri seperti rendah harga diri, pendek baran dan melulu.
Faktor-faktor yang Mempengaruhi Kesihatan Minda

►

Faktor luaran: ◉ Faktor sosial seperti keluarga dan rakan sebaya ◉ Keadaan persekitaran seperti cuaca dan suhu ◉ Tekanan mental akibat pengalaman yang mendukacitakan

►

Faktor dalaman: ◉ Kecederaan pada bahagian otak akibat penyakit atau kemalangan ◉ Penyakit seperti gastrik atau sakit yang mengganggu kesihatan minda ◉ Ketidakseimbangan hormon berpunca daripada kelenjar tiriod ◉ Penagihan dadah dan pengambilan alkohol secara berlebihan

← 2.9 Kesan Pengambilan Alkohol Berlebihan terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan

↶ My Sains SPM

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.9 Kesan Pengambilan Alkohol Berlebihan terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan

Kesan Pengambilan Alkohol Berlebihan terhadap Koordinasi Badan
■ Minuman beralkohol

	►	Mengandungi etanol (sejenis alkohol)
	►	Dihasilkan dari fermentasi glukosa oleh yis melalui penapaian

■ Kesan Pengambilan Alkohol Berlebihan terhadap Koordinasi Badan

	►	Boleh merosakkan sel-sel hati, mengurangkan pengeluaran hempedu, menyebabkan sirosis hati dan hepatitis.
	►	Melambatkan kadar penghantaran impuls saraf dan memberi kesan kepada sistem saraf pusat.
	►	Dalam kes-kes yang teruk, penggunaan berterusan alkohol boleh menyebabkan kematian.
	►	Jadual menunjukkan kesan pelbagai peringkat alkohol ke atas peminum yang lain: Tahap kepekatan alkohol darah Kesan 0.02 Menjadi lebih sosial 0.03 Merasai kegairahan 0.05 koordinasi otot menjadi kurang berkesan 0.10 kegagalan mengawal koordinasi otot 0.30 Tidak mampu untuk berjalan dengan betul, mengantuk dan muntah 0.40 Pitam / hilang kesedaran 0.50 Pernafasan dan degupan jantung terganggu, akan menyebabkan kematian

■ Kesan alkohol terhadap anggota badan manusia

Otak Bertindak sebagai depresen dan memberi kesan kepada bahagian-bahagian yang mengawal emosi Hati Deposit lemak di dalam hati yang menyebabkan keradangan, pengerasan dan parut hati Buah pinggang Air yang diserap semula berkurangan. Terlalu banyak air dikumuhkan, ini menyebabkan badan mengalami dehidrasi Mulut Peminum alkohol tegar kemungkinan akan menghidapi kanser lidah dan esofogus Ovari Di kalangan wanita hamil, ia boleh menyebabkan bayi dilahirkan dengan Sindrom Foetal Alkohol. Bayi dengan sindrom ini mungkin mempunyai kepala kecil, berat lahir yang rendah dan kecacatan mental. Testis Merangsang organ seks tetapi kemungkinan tidak berfungsi. Jumlah sperma boleh dikurangkan.

← 2.8 Kesan Penyalahgunaan Dadah Terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan

2.10 Kepentingan Minda yang Baik dan Sihat →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.4 Peranan Reseptor Regang dalam Mengekalkan Keseimbangan dan Koordinasi Badan

Reseptor Regang
■ Deria kinestesis

	►	Sejenis deria yang membolehkan kita menyedari tentang kedudukan dan mengesan gerakan anggota badan untuk mengekalkan keseimbangan badan.
	►	Deria kinestesis reseptor (reseptor regang) terdapat pada otot, endi, ligamen dan tendon.

■ Reseptor regang mengesan pergerakan dan kedudukan badan atau anggota badan dengan bertindak balas terhadap rangsangan.
■ Reseptor regang bertindak sebagai deria kinestesis:

	►	Ketegangan otot, sendi, ligamen atau tendon akan merangsang reseptor regang.
	►	Reseptor regang akan mencetuskan impuls dan dihantar melalui saraf ke otak.
	►	Setelah pentafsiran, satu impuls dari otak akan dihantar ke bahagian-bahagian badan untuk mengkoordinasikan gerak balas yang sewajarnya.

■ Contoh deria kinestesis termasuk:

	►	Berbasikal
	►	Membutang baju tanpa melihat
	►	Bermain piano

■ Video ini menunjukkan aktiviti yang dibantu oleh deria kinestesis. (English)

← 2.3 Koordinasi Saraf

2.5 Otak Manusia dan Kerencamannya →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.1 Koordinasi Badan

Pengenalan Kepada Koordinasi Badan
■ Penyelarasan tindak balas badan kita ke arah mana-mana rangsangan di sekeliling.
■ Terdapat dua jenis koordinasi badan iaitu :

	►	Koordinasi saraf
	►	Koordinasi kimia

■ Animasi di bawah menunjukkan pengkelasan koordinasi badan.(English)

Kepentingan Koordinasi Badan
■ Membolehkan semua organ badan berfungsi
■ Mengawal koordinasi
■ Mengelak kecederaan
■ Menyesuaikan dengan perubahan
■ Mengekalkan dan mengimbangi bahan kimia badan

↶ My Sains SPM

2.2 Sistem Saraf Manusia →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

Bab 2: Koordinasi Badan

Isi Kandungan

	►	2.1 Koordinasi Badan
	►	2.2 Sistem Saraf Manusia
	►	2.3 Koordinasi Saraf
	►	2.4 Peranan Reseptor Regang dalam Mengekalkan Keseimbangan dan Koordinasi Badan
	►	2.5 Otak Manusia dan Kerencamannya
	►	2.6 Koordinasi Kimia (hormon) dalam Badan
	►	2.7 Koordinasi antara Sistem Saraf dengan Sistem Endokrin
	►	2.8 Kesan Penyalahgunaan Dadah Terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan
	►	2.9 Kesan Pengambilan Alkohol Berlebihan terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan
	►	2.10 Kepentingan Minda yang Baik dan sihat

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

Bab 1: Penyiasatan Saintifik

Isi Kandungan

	►	1.1 Kaedah Penyiasatan Saintifik
	►	1.2 Sikap Saintifik dan Nilai Murni dalam Kaedah Penyiasatan Saintifik

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.8 Kesan Penyalahgunaan Dadah Terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan

Jenis-jenis Dadah
■ Dadah

	►	Bahan kimia yang boleh mengubah fungsi dan fisiologi badan.
	►	digunakan untuk merawat penyakit di dalam bidang perubatan.

■ Jenis-jenis dadah dan ciri-cirinya

Jenis dadah Contoh Ciri-ciri Depresen (penenang) Morfin Heroin Barbiturat ◉ Mengurangkan tekanan jiwa ◉ Menenteramkan fikiran ◉ Melambatkan gerak balas terhadap rangsangan Stimulan (perangsang) Amfetamin Nikotina ◉ Meningkatkan kadar metabolisme badan ◉ Menjadikan seseorang lebih aktif Opiat (pelega kesakitan) Morfin Heroin Kokain Kodein ◉ Melegakan kesakitan dan kegelisahan Halusinogen (pengubah perasaan hati) Ganja LSD Ketamin ◉ Menyebabkan halusinasi ◉ Menyebabkan kegilaan dan kematian

■ Singkatan berikut boleh digunakan untuk menghafal jenis dadah: DOSH

►

Depresen Opiat Stimulan Halusinogen

■ Contoh dadah dan sumbernya:

Jenis dadah Sumber Morfin Diperbuat daripada bahan-bahan coklat yang diproses daripada candu Ganja Diperbuat daripada daun dan bunga kering daripada tumbuhan Cannabis Sativa Heroin Diperbuat daripada serbuk putih atau coklat yang diproses daripada morfin

Kesan Penyalahgunaan Dadah Terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan
■ Penggunaan dadah

►

Dadah digunakan dengan meluas di dalam bidang perubatan untuk menyembuh pesakit.

■ Penyalahgunaan dadah

	►	Penggunaan berlebihan ubat untuk keseronokan tanpa doktor yang betul panduan.
	►	Ia boleh membawa kepada kemerosotan dalam kesihatan pengguna, kedua-dua fizikal dan mental.

■ Kesan penyalahgunaan dadah terhadap koordinasi dan kesihatan badan

Jenis dadah Kesan buruk Heroin dan morfin ◉ Mata dan hidung berair ◉ Mata membonjol ◉ Koordinasi badan terjejas ◉ Hilang selera makan ◉ Loya, muntah dan cirit-birit ◉ Kurang berat badan Kokain ◉ Kesukaran untuk tidur ◉ Masalah jiwa Anfetamin ◉ Kesukaran untuk tidur ◉ Penyakit kulit ◉ Gangguan jiwa LSD ◉ Tekanan perasaan dan kecendurangan untuk membunuh diri Barbiturat ◉ Kekejangan yang boleh menyebabkan kematian

■ Video ini mengandungi maklumat tentang kesan-kesan dadah pada otak kita. (English)

Faktor-faktor Yang Menyebabkan Penyalahgunaan Dadah dan Cara Mengatasinya
■ Faktor-faktor yang menyebabkan penagihan dadah:

	►	Pengaruh rakan sebaya
	►	Keinginan untuk mencuba
	►	Mencari keseronokan
	►	Kurang pendidikan agama dan moral

■ Cara-cara untuk mengatasinya:

	►	Kempen Anti-dadah melalui media massa
	►	Hukuman berat atas kesalahan menyeludup dadah
	►	Pengawasan ibu bapa dalam aktiviti seharian kanak-kanak
	►	Penekanan kepada pendidikan agama dan moral
	►	Dapatkan bantuan dari pusat-pusat seperti PEMADAM untuk merawat penagih dadah.

✍ Contoh latihan 2.8(a)
Nyatakan jenis dadah mengikut ciri-cirinya.

Ciri-ciri
Menenteramkan fikiran	Depresen
Meningkatkan kadar metabolisme badan	Stimulan
Melegakan kesakitan	Opiat
Menyebabkan halusinasi	Halusinogen

← 2.7 Koordinasi antara Sistem Saraf dengan Sistem Endokrin

2.9 Kesan Pengambilan Alkohol Berlebihan terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.7 Koordinasi antara Sistem Saraf dengan Sistem Endokrin

Perbandingan antara Koordinasi Saraf dengan Koordinasi Kimia
■ Kedua-dua sistem saraf dan sistem endokrin adalah penting dalam melaksanakan aktiviti-aktiviti badan.
■ Persamaan antara sistem saraf dan sistem endokrin:

	►	Mengawal dan menyelaraskan fungsi dan aktiviti organ-organ dalam badan
	►	Bertindak balas terhadap perubahan dalam persekitaran

■ Perbandingan antara koordinasi saraf dan koordinasi endokrin:

Ciri-ciri Koordinasi saraf Koordinasi hormon Terdiri daripada Saraf Kelenjar tanpa duktus Penghantaran impuls melalui Saraf Aliran darah Kelajuan penghantaran Sangat cepat Perlahan Kesan Jangka pendek Jangka panjang Kawasan sasaran Terhad Luas Gerak balas berlaku secara Serta-merta Lambat Contoh penyelarasan gerak balas Berjalan dan menulis Penghasilan gamet dan pertumbuhan

Kepentingan Koordinasi Saraf dan Koordinasi Kimia
■ Kedua-dua sistem saraf dan kawalan sistem endokrin mengawal dan menyelaras pelbagai aktiviti badan dan fungsi.
■ Contoh: Penyelarasan antara sistem saraf dan sistem endokrin apabila seseorang dalam ketakutan.

	►	Kelenjar adrenal merembeskan hormon yang mengubah glikogen menjadi glukosa untuk penggunaan otot.
	►	Otot ini akan mendapat lebih banyak tenaga untuk membolehkan orang untuk bertindak balas dengan cepat.

✍ Contoh latihan 2.7(a)
Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.

	a.	Impuls dihantar dalam sistem endokrin dalam bentuk bahan kimia yang dipanggil __________hormon.
	b.	Koordinasi __________saraf adalah lebih cepat daripada koordinasi __________hormon.
	c.	Kedua-dua sistem endokrin dan sistem saraf berfungsi untuk __________mengawal dan __________mengkoordinat aktiviti-aktiviti badan.
	d.	Koordinasi __________hormon biasanya berlaku secara berterusan untuk jangka masa yang panjang.

← 2.6 Koordinasi Kimia (hormon) dalam Badan

2.8 Kesan Penyalahgunaan Dadah Terhadap Koordinasi Badan dan Kesihatan →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.6 Koordinasi Kimia (hormon) dalam Badan

Hormon
■ Bahan kimia yang dirembeskan oleh kelenjar endokrin.
■ Dihasilkan dalam kuantiti yang kecil dan diangkut oleh sistem peredaran darah ke seluruh badan.
■ Organ atau tisu badan yang bergerak balas terhadap hormon tertentu disebut organ sasaran.
Kelenjar Endokrin dan Fungsinya
■ Kelenjar endokrin

	►	Menyelaras aktiviti badan secara kimia dengan merembeskan hormon.
	►	Merembeskan hormon terus ke dalam aliran darah.

■ Sistem endokrin manusia terdiri daripada:

	►	Kelenjar pituitari
	►	Kelenjar tiroid
	►	Pankreas
	►	Kelenjar adrenal
	►	Testis
	►	Ovari

■ Animasi di bawah menunjukkan jenis hormon dan kelenjar endokrin utama mereka. (English)

■ Video ini mengandungi maklumat mengenai sistem endokrin manusia. (English)

✍ Contoh latihan 2.6(a)
Labelkan dengan tepat kelenjar-kelenjar endokrin dibawah. (English)

✍ Contoh latihan 2.6(b)
Nyatakan jenis kelenjar endokrin kepada fungsinya.

Fungsi
Mengawal kadar metabolisme badan	Kelenjar tiroid
Mengawal penyerapan air dalam ginjal	Kelenjar pituitari
Mengawal tahap ion natrium dalam aliran datah	Kelenjar adrenal
Mengawal aras gula dalam darah	Pankreas
Mengawal ciri-ciri seks sekunder lelaki	Testis
Mengawal ciri-ciri seks sekunder perempuan	Ovari

← 2.5 Otak Manusia dan Kerencamannya

2.7 Koordinasi antara Sistem Saraf dengan Sistem Endokrin →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.5 Otak Manusia dan Kerencamannya

Struktur Otak Manusia
■ Otak manusia

	►	Organ kompleks yang mengandungi berbilion saraf.
	►	Ia dilindungi oleh struktur tulang keras yang dipanggil tengkorak.

■ Otak manusia terbahagi kepada tiga bahagian utama, iaitu:

	►	Serebrum
	►	Serebelum
	►	Medula oblongata

■ Animasi di bawah menunjukkan fungsi utama otak manusia: (English)

■ Video ini menunjukkan pengenalan asas kepada struktur otak dan fungsi. (English)

■ Video ini menunjukkan serebrum dan fungsinya. (English)

Tindakan Terkawal dan Tindakan Luar Kawal
■ Tindakan Terkawal

	►	Jenis tindakan yang dilakukan mengikut kehendak kita.
	►	Contoh: bercakap, berjalan, mendengar dan menulis

■ Tindakan Tidak Terkawal

	►	Jenis tindakan yang berlaku tanpa disedari.
	►	Otak tidak membuat keputusan sama ada tindakan akan berlaku atau tidak.
	►	Contoh: bernafas, degupan jantung, peristalsis dan bersin.

■ Perbezaan antara tindakan terkawal dan tindakan tidak terkawal:

Ciri-ciri Tindakan terkawal Tindakan tidak terkawal Dikawal mengikut kehendak Tindakan dibuat secara sedar Tindakan dibuat tanpa kesedaran Rangsangan tindak balas Bermula di otak Tiada rangsangan Kawalan tindakan Serebrum Medulla oblongata Penghantaran Impuls Impuls bergerak melalui serebrum dari reseptor ke efektor Impuls bergerak melalui medula oblongata atau saraf tunjang ke efektor Gerak balas Dapat dilambatkan atau dicepatkan Cepat atau spontan Sistem saraf terlibat Sistem saraf soma Sistem saraf autonomi Contoh tindakan Bercakap dan menulis Degupan jantung dan peristalsis

Kesan Kecedaraan pada Bahagian Tertentu Otak
■ Tengkorak melindungi otak manakala tulang belakang melindungi saraf tunjang.
■ Kecederaan pada otak

	►	Kemalangan atau sakit boleh menyebabkan kecederaan kepada kawasan tertentu otak, dengan itu menjejaskan fungsinya.
	►	Dalam keadaan yang teruk, kecederaan kepada kawasan tertentu otak mungkin boleh membawa maut.
	►	Serebrum adalah bahagian terbesar otak yang menjalankan fungsi yang berbeza. Oleh itu kecederaan serebrum boleh menyebabkan kesan yang berbeza dalam badan kita.

■ Kesan kecederaan bahagian tertentu pada otak

✍ Contoh latihan 2.5(a)
Labelkan dengan tepat bahagian-bahagian otak dibawah. (English)

✍ Contoh latihan 2.5(b)
Kelaskan aktiviti-aktiviti atau tindakan berikut mengikut bahagian otak masing-masing.

Melihat	Mendengar	Mengayuh basikal	Bau	Bersin	Degupan jantung
Mendengar	Bernafas	Peristalsis	Memanjat	Merasa	Memegang

Kumpulan
Serebrum	Melihat, mendengar, bau, mendengar, merasa, memegang
Serebelum	Mengayuh basikal, memanjat
Medula oblongata	Bersin, degupan jantung, bernafas, peristalsis

Penerangan
Serebrum mengawal tindakan terkawal seperti aktiviti mental, deria dan pergerakan otot.
Serebelum mengawal keseimbangan badan dan mengkoordinat pergerakan otot.
Medula oblongata mengawal tindakan luar kawal.

✍ Contoh latihan 2.5(c)
Kelaskan aktiviti-aktiviti berikut kepada tindakan terkawal dan tindakal tidak terkawal.

Penghadaman	Peristalsis	Menari	Menulis	Bercakap
Bernafas	Bersin	Berjalan	Rembesan air liur	Ketawa

Kumpulan
Tindakan terkawal	Menari, menulis, bercakap, berjalan, ketawa
Tindakan tidak terkawal	Penghadaman, peristalsis, bernafas, bersin, rembesan air liur

Penerangan
Tindakan terkawal merupakan jenis tindakan yang dilakukan mengikut kehendak kita.
Tindakan luar kawal berlaku tanpa disedari, iaitu secara automatik.

← 2.4 Peranan Reseptor Regang dalam Mengekalkan Keseimbangan dan Koordinasi Badan

2.6 Koordinasi Kimia (hormon) dalam Badan →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

2.2 Sistem Saraf Manusia

Sistem Saraf Manusia
■ Fungsi utama sistem saraf adalah untuk menyelaras aktiviti-aktiviti badan dengan menghantar impuls saraf dari satu bahagian ke bahagian yang lain.
■ Maklumat dihantar melalui sistem saraf dalam bentuk isyarat elektrik yang disebut impuls.
■ Sistem saraf manusia terbahagi kepada:

	►	Sistem saraf pusat
	►	Sistem saraf periferi

■ Animasi di bawah menunjukkan pengkelasan sistem saraf manusia. (English)

■ Video ini menunjukkan kategori sistem saraf manusia secara ringkas. (English)

Sistem Saraf Pusat
■ Sistem saraf pusat mengandungi:

	►	Otak: mengawal semua aktiviti badan seperti menulis, mendengar dan berjalan.
	►	Saraf tunjang: mengawal tindakan refleks seperti pantulan lutut, berpeluh dan menggigil.

■ Sistem saraf pusat merupakan pusat kawalan badan.

	►	Organ deria yang terangsang menghantar impuls yang kemudian diterima oleh sistem saraf pusat untuk ditafsir.
	►	Kemudian, impuls bergerak ke otot atau kelenjar sebagai gerak balas dari rangsangan tersebut.

Sistem Saraf Periferi
■ Sistem saraf periferal:

	►	Menghubungkan sistem saraf pusat kepada reseptor dan efektor.
	►	Berfungsi untuk menghantar impuls dari deria organ atau reseptor melalui sistem saraf pusat ke otot atau kelenjar.

■ Sistem saraf periferal terbagi kepada:

	►	Sistem saraf soma yang mengawal semua tindakan terkawal. Sistem saraf soma terdiri daripada: ◉ Saraf spina (bawah leher) yang menghubungkan saraf tunjang dengan bahagian badan seperti tangan, kaki, kulit dan abdomen. ◉ Saraf kranium (atas leher) yang menghubungkan otak kepada organ deria seperti mata, hidung, telinga dan lidah.
	►	Sistem saraf autonomi yang mengawal semua tindakan tidak terkawal seperti degupan jantung. Sistem saraf autonomi terdiri daripada: ◉ Saraf Simpetatik ◉ Saraf Parasimpetatik
	►	Sistem saraf autonomi menyambungkan saraf tunjang kepada organ-organ dalaman dan kelenjar seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.

Neuron
■ Neuron

	►	Merupakan unit asas sistem manusia
	►	Berfungsi untuk membawa impuls dari reseptor ke efektor.
	►	Terdiri daripada sel badan dan terminal saraf.

■ Neuron terbahagi kepada tiga jenis, iaitu:

	►	Neuron deria ◉ Membawa impuls dari reseptor atau organ deria ke sistem saraf pusat.
	►	Neuron perantaraan ◉ Hanya terdapat di sistem saraf pusat. ◉ Menghantar impuls dari neuron deria ke neuron motor.
	►	Neuron motor ◉ Membawa impuls dari sistem saraf pusat ke efektor.

■ Struktur neurone

	Bahagian neuron Fungsi Badan sel Mengawal semua aktiviti neuron Dendrit Menerima impuls daripada neuron-neuron lain dan menghantarnya ke badan sel Dendron Dendrit yang membawa impuls ke arah badan sel Akson Dendrit yang membawa impuls keluar dari badan sel ke efektor Salut mielin Penebat akson mengelakkan kebocoran impuls dan mempercepatkan penghantaran impuls

■ Video ini menerangkan struktur neuron melalui satu siri urutan animasi yang mengesan struktur neuron. (English)

■ Perbezaan antara jenis-jenis neuron

Ciri-ciri Neuron deria Neuron Perantaraan Neuron Motor Kedudukan badan sel Di tengah neuron Di tengah neuron Di hujung neuron Panjang akson Pendek Berubah-ubah Short Pergerakan impuls Dari organ deria atau reseptor ke sistem saraf pusat Dari neuron deria ke neuron motor di dalam sistem saraf pusat Dari neuron perantaraan ke sistem saraf pusat ke otot atau efektor Fungsi Membawa impuls dari reseptor atau organ deria ke sistem saraf pusat Menghantar impuls dari neuron deria ke neuron motor Membawa impuls dari sistem saraf pusat ke efektor

✍ Contoh latihan 2.2(a)
Labelkan dengan tepat gambarajah dibawah. (English)

✍ Contoh latihan 2.2(b)
Namakan jenis saraf dalam sistem saraf periferal yang mengawal tindakan berikut.

Tindakan
Mendengar	Saraf kranium
Berjalan	Saraf spina
Running	Saraf spina
Bau	Saraf kranium
Degupan jantung	Sistem saraf autonomi
Pernafasan	Sistem saraf autonomi

← 2.1 Koordinasi Badan

2.3 Koordinasi saraf →

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.

1.1 Kaedah Penyiasatan Saintifik

Kaedah Penyiasatan Saintifik
■ Kaedah penyiasatan saintifik ialah kaedah yang digunakan mengikut peraturan dan prinsip sains yang tepat, teratur dan sistematik untuk memperoleh pengetahuan sains.
■ Langkah-langkah kaedah penyiasatan saintifik:

	►	Mengenal pasti masalah
	►	Mengenal pasti pemboleh ubah
	►	Membuat hipotesis
	►	Mengawal pemboleh ubah
	►	Merancang penyiasatan
	►	Menjalankan penyiasatan
	►	Mengumpul data
	►	Menganalisis dan mentafsir data
	►	Membuat kesimpulan
	►	Membuat laporan

Kaedah Penyiasatan Saintifik
■ Mengenal pasti masalah

►

Berlaku hasil daripada pemerhatian yang akan membawa kepada soalan atau kesimpulan.

■ Mengenal pasti masalah

►

Berlaku hasil daripada pemerhatian yang akan membawa kepada soalan atau kesimpulan.

■ Mengenal pasti dan mengawal pemboleh ubah

	►	Pemboleh ubah perlu dikenal pasti untuk mendapatkan hipotesis yang akan dibuat.
	►	Pemboleh ubah: Syarat atau faktor-faktor yang boleh berubah dalam penyiasatan saintifik.
	►	Terdapat tiga jenis pemboleh ubah: ◉ Pemboleh ubah yang dimalarkan: Ditetapkan dalam eksperimen (bahan yang sama digunakan) ◉ Pemboleh ubah yang dimanipulasikan: Diubah untuk mengkaji hipotesis ◉ Pemboleh ubah yang bergerak balas: Pemerhatian atau keputusan eksperimen

■ Video ini mengandungi maklumat mengenai pemboleh ubah (Bahasa Inggeris)

■ Membuat hipotesis

	►	Hipotesis adalah satu kenyataan yang ringkas yang mencadangkan jawapan kepada masalah ini.
	►	Hipotesis menyatakan hubungan antara pembolehubah dimanipulasikan dan pembolehubah bergerak balas.
	►	Jika hipotesis diterima daripada keputusan eksperimen, teori sains boleh dibuat. Jika tidak, satu hipotesis baru perlu dibuat.

■ Merancang penyiasatan

	►	Senaraikan peralatan dan bahan yang diperlukan ketika menjalankan eksperimen.
	►	Tentukan cara untuk mengawal semua penggunaan pemboleh ubah dan bagaimana untuk mengukur data (pembolehubah bergerak balas).

■ Menjalankan penyiasatan

	►	Menjalankan siasatan mengikut prosedur yang dirancang.
	►	Mengumpul data daripada penyiasatan itu.

■ Mengumpul data

	►	Mengumpul data dengan membuat pemerhatian kuantitatif dan kualitatif.
	►	Contoh data kuantitatif: berat, panjang, masa dan jumlah.
	►	Contoh data kualitatif: warna dan bentuk.

■ Menganalisis data

	►	Langkah untuk menghuraikan data yang dikumpul secara terperinci.
	►	Data disusun dalam bentuk carta bar, histogram, graf garis, carta pai atau jadual.

■ Mentafsir data

	►	Data ditafsirkan daripada carta bar, histogram, graf garis, carta pai atau jadual.
	►	Semua hubungan antara pembolehubah dinyatakan berdasarkan pemerhatian.
	►	Tunjuk semua pengiraan jika perlu.

■ Membuat kesimpulan

	►	Kesimpulan merupakan kenyataan mengenai keputusan penyiasatan saintifik berdasarkan hipotesis.
	►	Satu kesimpulan yang rasional diambil berdasarkan analisis data dan interpretasi.
	►	Kesimpulan sama ada akan menerima atau menolak hipotesis yang dibuat pada awal eksperimen.
	►	Jika hipotesis ditolak, adalah perlu untuk mebuat hipotesis yang baru. Penyiasatan saintifik akan diadakan sekali lagi berdasarkan hipotesis baru.

Membuat Laporan
■ Format laporan

►

Laporan bertulis yang mengandungi matlamat, pernyataan masalah, hipotesis, pemboleh ubah, radas, bahan, prosedur, keputusan, perbincangan dan keputusan.

■ Contoh laporan:

Hubungan antara garam, air dan takat didih.

Tujuan: Untuk mengkaji kesan garam dalam air mendidih.

Penyata masalah (mengenal pasti masalah): Apakah kesan penambahan garam di dalam air mendidih?

Pemboleh ubah (mengenal pasti dan mengawal pemboleh ubah): ◉ Pemboleh ubah yang dimalarkan: Isipadu air suling ◉ Pemboleh ubah yang dimanipulasikan: Kehadiran garam ◉ Pemboleh ubah yang bergerak balas: Takat didih air suling

Hipotesis (membuat hipotesis): Takat didih air suling akan bertambah dengan kehadiran garam

Alat dan bahan (merancang penyiasatan): ◉ Alat: Bikar, spatula, termometer dan penunu Bunsen ◉ Bahan: Air suling dan garam

Prosedur (menjalankan penyiasatan): 1. Air suling dipanaskan sehingga mendidih. Suhu takat didih dicatatkan. 2. Eksperimen diulang dengan menambahkan garam ke dalam air suling.

Keputusan (mengumpul data): ◉ Takat didih untuk air suling sahaja : 100°C ◉ Takat didih untuk air suling + garam : 104°C

Analisis (menganalisis dan mentafsir data): 1. Takat didih air suling adalah pada 100°C 2. Apabila garam ditambahkan ke dalam air suling, takat didih meningkat pada 104°C

Kesimpulan (membuat kesimpulan): Garam terlarut dalam air akan meningkatkan takat didih air.

Kepentingan Kaedah Penyiasatan Saintifik
■ Menyediakan satu cara untuk mendapatkan pengetahuan saintifik baru.
■ Membantu meningkatkan kemahiran untuk berfikir secara kritikal, proses dan manipulasi.
■ Memupuk sikap yang betul di kalangan pelajar semasa menjalankan eksperimen.
■ Menghasilkan keputusan eksperimen yang berguna.
■ Menguji hipotesis untuk membuktikan dan menerangkan idea-idea saintifik yang hebat.
■ Membantu dalam memahami peraturan dan undang-undang tertentu dalam bidang sains.
■ Mengumpul data daripada eksperimen untuk rujukan pada masa hadapan.

✍ Contoh latihan 1.1(a)
Lengkapkan langkah-langkah kaedah penyiasatan saintifik dibawah (English)

✍ Contoh latihan 1.1(b)
Isikan tempat kosong dengan jawapan yang sesuai.

	1.	Kaedah __________penyiasatan saintifik adalah kaedah yang dijalankan mengikut peraturan-peraturan dan prinsip-prinsip sains yang betul dan sistematik.
	2.	__________Pembolehubah merupakan keadaan atau faktor yang boleh diubah dalam penyiasatan saintifik.
	3.	__________Membuat hipotesis adalah proses membuat kenyataan umum tentang hubungan antara pemboleh ubah yang dimanipulasi dan yang bertindak balas.
	4.	__________Membuat inferens ialah proses membentuk kesimpulan awal untuk menerangkan fenomena atau pemerhatian.

✍ Contoh latihan 1.1(c)
Pilih betul [✔] atau salah [✘] untuk kenyataan-kenyataan berikut.

Kenyataan
Semua hipotesis boleh dibuktikan benar.	✘
Pemerhatian ke atas alam sekitar tidak termasuk sebagai kaedah saintifik.	✘
Terdapat kajian saintifik yang dijalankan melibatkan data dalam bentuk kenyataan.	✔
Penyiasatan saintifik dilakukan melalui satu siri langkah-langkah yang sistematik dipanggil kaedah saintifik.	✔
Sesuatu kesimpulan awal dibuat berdasarkan pada pemerhatian awal.	✔
Semua siasatan saintifik yang dijalankan mestilah melibatkan data berangka.	✘

↶ My Sains SPM

1.2 Sikap Saintifik dan Nilai Murni dalam Kaedah Penyiasatan Saintifik→

⇲ Dapatkan latihan (objektif and subjektif), secara percuma untuk OS Android.